Koku ve tat alma duyusundaki kayıp veya değişikliğin, ateş ve öksürükten bile COVID-19 enfeksiyonunun daha doğru bir göstergesi olduğu kanıtlanmıştır. Kovid-19'a yakalandıktan sonra koku alma duyusunda kayıp veya değişiklik yaşayan kişilerin tam yüzdesini tahmin etmek zor, çünkü bu etkilenen kişilerin kendi bildirimlerine dayanıyor, ancak bir analiz bunun yüzde 50'den fazla olabileceğini öne sürüyor .
COVID-19'un bir dizi koku bozukluğuna neden olduğu bilinmektedir:
Anosmi : kokuları tamamen algılayamama.
Parosmi : Tanıdık bir şeyin kokusunun bozulması veya normalde hoş kokan bir şeyin, örneğin dışkı veya kanalizasyon gibi artık kötü kokması gibi, kokuların normal algılanmasındaki değişiklik.
Hiposmi : kokuları algılama yeteneğinde azalma.
Fantosmi : Başka kimsenin koklayamadığı bir şeyin sürekli olarak koklanmasıyla ortaya çıkan daha nadir bir şikayet.
Çoğu için, koku kaybının ardından iki ila dört hafta içinde normale döner, ancak bazıları için daha uzun sürebilir . COVID'den kaynaklanan koku bozukluklarının yüzde beşinden azı altı aydan fazla sürebilir .
Peki COVID-19 insanların koku alma duyusunu nasıl etkiliyor?
Bunu anlamak için önce kokunun nasıl çalıştığına bakmamız gerekiyor. Bir şeyin kokusunu aldığımızda, bu, burun geçiş yollarımızdaki hücrelerin ve beynimizin birlikte çalışması sürecinden geçer. Koku alma duyumuzdan sorumlu hücreler burnumuzun üst kısmında bulunur ve koku alma duyu nöronları olarak adlandırılır. Bu nöronların her biri, havadaki küçük, mikroskobik moleküllerin kokusunu alabilen ve beynimize mesaj gönderen ve ardından kokuyu tanımlayan bir reseptöre sahiptir. Koku alma duyumuz da yiyecekleri tatmamıza yardımcı olur. Bu nedenle, koku alma yeteneğimizle ilgili sorunlarımız olduğunda yiyeceklerin tadı yavan gelir.
Başlangıçta, COVID-19'un koku alma semptomları belirgin hale geldiğinde, bilim adamları virüsün kendisinin koku alma duyu nöronlarını enfekte ettiğini ve bunun da beynin kokudan sorumlu kısımlarını enfekte edebileceğini düşündüler. Bununla birlikte, COVID-19'dan ölenlerden alınan doku örnekleri, virüsün nadiren beyin hücrelerini enfekte ettiğini gösteriyor . Koku alma duyu nöronlarının, SARS-CoV-2 virüsünün girmesi gereken proteinleri, ACE2 ve TMPRSS2'yi eksprese etmediği de artık yaygın olarak kabul edilmektedir .
Koku kaybından artık virüsün kendisinden ziyade bir COVID-19 enfeksiyonunun neden olduğu iltihaplanmanın sorumlu olduğu düşünülüyor. Hücresel çalışmalar, COVID-19'un, sitokinler olarak bilinen inflamatuar proteinlerin burnun koku alma alanına akmasına neden olduğunu göstermektedir. Bunlar nöronlara zarar verir ve beyne koku uyarıları gönderebilen sinir hücrelerinin sayısını azaltır.
