Finlandiya ve İsveç, Kuzey Avrupa'nın jeopolitik haritasını yeniden çizecek bir hareketle, dünyanın en güçlü askeri ittifakı olan NATO'ya katılmak için resmi başvuruda bulundular.
Tarihsel olarak tarafsız iki ülkenin kararları, Rusya'nın şu anda 84. gününde olan Ukrayna'yı işgaline yanıt olarak geldi.
Ancak, İskandinav ülkelerinin 30 üyeli ittifaka katılabilmesi için, diğer tüm NATO üyelerinin oybirliğiyle onları kabul etmeyi kabul etmeleri gerekiyor.
Türkiye, katılımlarına karşı çekincelerini dile getirirken, Ankara'nın onların önünde durması beklenmiyor.
NATO'nun tarihi ve doğuya doğru genişlemesi
Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) 1949 yılında 12 üye devlet (Belçika, Kanada, Danimarka, Fransa, İzlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, Portekiz, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri) tarafından kuruldu ve II. Dünya Savaşı'nın ardından Sovyetlerin genişlemesini engellemek ve Avrupa'da siyasi entegrasyonu teşvik etmek için kuruldu.
30 üyeli ittifak, siyasi ve askeri korumaları garanti altına almak ve Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerinin güvenlik endişelerini tartışmalarına izin vermek içindir.
Son yıllarda, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, NATO'dan doğudaki genişlemesini durduracağına ve üye olmayan Ukrayna ve Gürcistan ile askeri işbirliğini sona erdireceğine dair garanti istedi.
Şubat ayında Putin, Rusya'nın Ukrayna'daki "özel operasyonunun" NATO'nun büyümesini durdurmanın bir yolu olduğunu ve bunu bir tecavüz olarak algıladığını söyledi.
NATO'nun askeri operasyonları
NATO antlaşmasının 5. maddesinde toplu savunma ilkesinin NATO'nun kuruluş paktının merkezinde yer aldığı belirtilmektedir. Bu madde, bir müttefike karşı yapılan saldırının tüm üyelere karşı bir saldırı olarak kabul edildiği anlamına gelir.
NATO'nun dikkate değer askeri operasyonlarından bazıları arasında 1992'den 1995'e kadar süren Bosna Savaşı sırasında bir deniz ablukası ve hava kampanyası bulunmaktadır.
1999'da NATO, Sırp lider Slobodan Miloseviç'i güçlerini Kosova'dan çekmeye ve oradaki çatışmayı sona erdirmeye zorlamak için bir hava kampanyası başlattı.
11 Eylül 2001'de ABD'ye yapılan saldırıların ardından NATO, ilk kez 5. maddeye başvurdu ve Afganistan'da Taliban'la savaşmak için ABD ve İngiltere kuvvetlerine katıldı.
20 yıllık savaş boyunca 50 NATO ve ortak ülke Afganistan'daki misyonlara kuvvet katkısında bulundu. 2011'deki zirvedeyken, yaklaşık 140.000 ABD ve müttefik kuvveti ülkede bulunuyordu.
Rusya-Ukrayna savaşı boyunca, Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelesnky, NATO'dan Ukrayna üzerinde uçuşa yasak bölge kurmasını istedi – ittifakın çatışmayı küresel bir çatışmaya tırmandırması temelinde reddettiği bir fikir.
NATO ve KGAÖ
Pazartesi günü, Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, Rusya liderliğindeki Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü'nü (KGAÖ) Finlandiya ve İsveç'in NATO tekliflerini takiben birleşmeye çağırdı.
KGAÖ, 1992 yılında Ermenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Rusya, Tacikistan ve Özbekistan'ın ilk anlaşmayı imzalamasıyla kuruldu. 1993 yılında Azerbaycan, Belarus ve Gürcistan katıldı. Anlaşma 1994 yılında yürürlüğe girdi.
Şu anda altı üye ülkeden oluşmaktadır: Rusya, Ermenistan, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan.
NATO paktının 5. maddesine benzer şekilde, KGAÖ'nün 4. maddesi de bir taraf devlete yönelik saldırganlığın tüm üyelere karşı saldırganlık olarak görüldüğünü belirtmektedir.
Sonuç olarak, katılımcı devletler saldırıya uğrayan devleti askeri yardım gibi hükümlerle destekleyebilir.
