Takvimde bir değişiklik yapılmazsa 28 Şubat günü düzenlemenin TBMM Genel Kurulu’nda görüşülüp yasalaşması bekleniyor. EYT düzenlemesi kapsamında emekli olmak isteyen pek çok kişi borçlanma, ihya gibi yollara başvurdu. Kimileri de ilave borçlanma yapmayı planlıyor. Peki borçlanma ve ihyada nelere dikkat edilmeli? İşte merak edilen soruların yanıtları…
- Borçlanma ve ihya için başvuranlar ödemeyi ne kadar sürede yapmalı?
Başvurunun yanmaması ve zamsız ödeme yapmak zorunda kalmamak için borçlanmayı ödeme tebligatından itibaren 1, ihyayı da 3 ay içinde ödemek gerekiyor. Eğer depremden etkilenen illerdeyseniz durum farklı. Borçlanma ve ihya için son ödeme tarihi 6 Şubat ve sonrasında olanlar, 'başvuru tarihine göre hesaplanan tutarı' 31 Ağustos'a kadar ödeyebilecek. 1 Ocak'tan önce başvuru yapmış olanlar brüt 6 bin 471 liralık asgari ücret üzerinden ödemesini yapabilecek. 1 Ocak'tan sonra başvuranların ise ödemesi brüt 10 bin 8 liralık asgari ücret üzerinden hesaplanacak.
- Yasanın son halini görmek istiyorum. Süresinde ödeme yapmazsam ne olacak?
Süreyi kaçıranın borçlanma ve ihya işlemi iptal olacak. İhtiyaç varsa yeniden borçlanma ya da ihya başvurusunda bulunulabilecek. Bu durumda yeni başvuru tarihindeki asgari ücret üzerinden hesaplama yapılacak.
- İlave borçlanma için başvuru yaptım. SSK’lıların prim gün şartında 5000 güne dönülür mü?
Düzenlemenin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki haline göre 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar, mevcut mevzuattaki prim gün şartlarına tabi. Bu da işe başlangıç tarihine göre 5000 ile 5975 gün arasında bulunuyor. Ancak prim gün şartında da 8 Eylül 1999 tarihini öncesine dönülmesi talepleri var. Eğer Genel Kurul görüşmeleri sırasında bu konuda bir önerge verilir ve kabul edilirse değişiklik mümkün.
* Prim günüm yetmiyor. İlave borçlanma imkanı var mı?
Borçlanma yaptığı halde günü yetmeyenler eğer hakkı varsa ilave borçlanma yapabilecek. Doğum ve askerlik borçlanması başvurusunda bulunanlar her gün için en az 106,75 lira ödeyecek. 1 aylık borçlanma için de en az 3 bin 202 lira 56 kuruş ödenmesi gerekecek. Yurt dışı borçlanmasının tutarı da günlük 150,12, 1 aylık 4 bin 503 lira 60 kuruş.
- Borçlanmada para iadesi söz konusu mu?
EYT için borçlanma başvurusu yapan ve bunun parasını ödeyenler, eğer emekli aylığı bağlanmadan önce müracaat ederse, ödediği hizmet borçlanmalarının bedelini geri alabiliyor. Ayrıca vefat eden sigortalıların hak sahipleri de yine borçlanma bedellerini aynı şartlarda geri alabiliyor.
- Tutarın tamamı ödenemezse ne olacak?
Bu imkan sadece borçlanma için var. Borçlanma için başvuran kişilerin ödediği miktara karşılık gelen süre sigortalılık süresi olarak değerlendiriliyor. Ancak ihyada dondurulmuş tüm süreler için ödeme yapılması gerekiyor.
- Hem SSK hem Bağ-Kur'lu çalışıp borçlananların primleri hangi statüye ekleniyor?
Askerlik, doğum gibi hizmet borçlanmaları, borçlanmanın yapıldığı statüdeki günlere ya da çalışılan sigorta koluna eklenir. Bugün itibariyle SSK'lı çalışanın yaptığı askerlik borçlanması bu sigorta kolu günlerine sayılır ancak askerliğin yapıldığı dönemin prim gününe eklenir.
- Borçlanmayla primi yetmeyenler ne yapmalı?
Çalışmaya devam edilerek primler tamamlanabileceği gibi, aydan aya isteğe bağlı sigorta ödemesi de yapılabilir. İsteğe bağlı sigortada en düşük prim 3.202,56 lira. İsteğe bağlı sigorta Bağ-Kur kapsamı oluyor. Bu nedenle SSK'dan emeklilik planlayanların prim ödenen son 7 yılda en çok primin SSK'dan yatırılmasına dikkat etmesi gerekiyor.
Eğer 1261 gün ve üzeri prim Bağ-Kur çıkarsa Bağ-Kur emeklilik şartları geçerli oluyor.
* Hangi yolu seçmek daha avantajlı?
Doğum ve askerlik borçlanmasında brüt asgari ücretin yüzde 32’si kadar ödeme yapılabiliyor. İhyada ise asgari ücretin yüzde 34.5’i kadar ödeme yapılıyor. İsteğe bağlıda da güncel asgari ücretin yüzde 32’si üzerinden ödeme yapılıyor. İsteğe bağlıda ihya ve borçlanma gibi toplu ödeme imkanı yok, aydan aya ödemeyle prim tamamlanıyor. Hangi imkan uyuyorsa onu seçmek gerekiyor.
