Birleşik Krallık'ta yaşayan 29 yaşındaki Cezayirli doktora öğrencisi Amira Toureche, büyükbabasıyla bir türlü tanışamadı.
Toureche'nin babası henüz altı yaşındayken Cezayir'de Fransız sömürge güçleri tarafından öldürüldü.
Toureche, Al Jazeera'ya kuzeydoğu Cezayir'deki bir kasabaya atıfta bulunarak, “Büyükbabam ve erkek kardeşi Ouled Hamla'da büyük miktarda araziye sahipti” dedi. "Bu büyük çiftliği Cezayir bağımsızlık savaşçılarının saklanmasına, kıyafetlerini yıkamasına ve silahlarını ve eşyalarını saklamasına yardımcı olmak için kullandılar."
Cezayir'deki Fransız sömürge yönetimi, 1830'da başkent Cezayir'in işgaliyle başlayıp, Mart 1962'de Evian Anlaşmalarının imzalanmasıyla sonuçlanan bağımsızlık savaşına kadar devam ederek 132 yıl sürdü.
Anlaşma, acı bir savaşın sonunu işaret ediyordu. 1954 ve 1962 yılları arasında 1,5 milyon Cezayirlinin öldüğüne inanılıyor. Fransız kuvvetleri her türlü direnişi, özellikle de mücahitler olarak bilinen bağımsızlık için savaşanları bastırdı.
Toureche, "Dedem ve iki erkek kardeşi muhbir olarak çalıştılar, mücahitlere mesajlar ilettiler" dedi. Fransız işgal güçleri sonunda Toureche'nin büyükbabasının tutuklanmasına ve ardından ölümüne yol açan operasyonu keşfetti.
“Tutuklandığı gün ölmedi, işkence gördü. Ancak Fransız askerlerinin kullandığı işkence yöntemlerinin gaddarlığı nedeniyle, başı ve vücudu buz gibi bir fıçıda uzun süre baş aşağı asıldı ve ciğerleri çöktü.”
Fransızların Cezayir'de kullandığı işkence yöntemleri iyi belgelenmiş durumda ve Fransa 2018'de bağımsızlık hareketini çökertmek amacıyla eski sömürgesinde sistematik işkence yaptığını itiraf etti.
Zohra Drif, Fransızlara karşı savaşanlardan biriydi ve işkenceyi çok iyi hatırlıyor.
Drif, Al Jazeera'ya "Tabii ki hala insanız - ve neyin tehlikede olduğunun kesinlikle farkındaydık" dedi. “Fransızların kullandığı [işkence] yöntemlerinin, [Cezayirli savaşçıları] durdurmak için ne yapacaklarının ve bize nasıl davranacaklarının bilincindeydik.”
“Birçoğumuz işkenceden korkuyorduk. Ancak, çoğunlukla bununla başa çıkacak kadar zihinsel ve fiziksel olarak güçlü olamamaktan korkuyorduk, ”dedi şimdi 87 yaşındaki Drif, Cezayir'deki evinden telefonda.
Fransa'nın 2018'de Cezayir'de işkence yapıldığını kabul etmesi, Fransız hükümetinin sömürge döneminin gerçekleriyle olan ilişkilerinde bir değişikliğe işaret etti.
Onlarca yıl, birçok aileye savaş sırasında akrabalarının başına gelenler hakkında yalan söylendi.
Örneğin, Cezayirli bir bağımsızlık savaşçısı olan Ali Boumendjel'in ölümü, 2000 yılına kadar intihar olarak kaydedildi; Cezayir Savaşı sırasında Fransız istihbaratının eski başkanı Paul Aussaresses, Boumendjel'in öldürülmesi emrini verdiğini ve intihar kılığına girerek itiraf etti.
Mart 2021'de Boumendjel'in torunlarıyla yaptığı görüşmede Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron , “Ali Boumendjel intihar etmedi. İşkence gördü ve ardından öldürüldü.”
Buna rağmen Macron, Fransa'nın sömürge döneminde Cezayir halkına karşı işlediği suistimaller ve bağımsızlık savaşı için "pişmanlık ve özür dilemeyeceğini" söyledi.
Bu konu, Fransız hükümetinin Cezayirlilere işkence yapıldığını iddia eden gazeteleri, kitapları ve filmleri sansürlediği savaş zamanına kadar uzanan Fransız toplumunda uzun süredir tabu bir konu olmuştur.
