Akılcı ilaç kullanımı hakkında önemli bilgiler paylaşan Dahiliye Uzmanı Dr. Hatice Çalışkan sağlık gündeminde yer aldı ve adından söz ettirdi. Her bireyin sağlıklı eşitlik kapsamında sağlık hizmetinin bir parçası olan ilaçlara erişimin kolay olmasının gerekliliği çok önemlidir. Bu durum tedaviye ulaşılabilirlik anlamında gereklidir ve doğru yönetilmediği zaman fazla ve gereksiz ilaç kullanımına yol açar. Ülkemizde ve dünyada gereksiz ve yanlış ilaç kullanımı büyük bu boyutlara ulaşılmıştır ve bu durum pek çok olumsuzluğu da beraberinde getirebilir. Örneğin ekonomik maliyet ile birlikte ilacın yan etkilerinin artması ya da ölüm gibi kötü sonuçlar yaşanabilir. Bu sebeple ilaçların uygun olmayan ve gereksiz bir şekilde kullanımlarını azaltmak amacıyla çeşitli yöntemler gelişmiştir. Gerekli görünmediği halde antibiyotik kullanımı antibiyotiklerin etkisini yitirmesine ve dirençli bakterilerin ortaya çıkmasına yol açar.
Antibiyotik tedavisine başlamadan önce mutlaka bir uzmana başvurmanız ve uzman bilgisi dahilinde antibiyotik kullanmanız gereklidir. Tedavi rehberine uygun olmayan ilaçlara başlanması da tedavide aksamaya ve maliyet artışına yol açabilir. Bazı ilaçların yaşla beraber daha farklı yan etkileri de olabilir ve bu sebeple yaşlılarda da ilaç seçimi yaparken dikkatli olunması gerekir. İlaç etkileşimlerinin gözden geçirilmemesi sebebiyle çoklu ilaç kullanımı olan kişilerde istenmeyen etkiler ve yan etki oranları da artış göstermektedir. Akılcı ilaç kullanımı uygulamaları ile tüm bunları önlemek ise mümkün olmaktadır.
Doktor muayene sırasında hastanın kronik hastalıklarını gözden geçirmelidir ve kullanmakta olduğu reçetesiz ve reçeteli ilaçlar ile dozlarını sorgulamalıdır. Muayene sırasında hasta ve hasta yakınları kullanılan tüm ilaç ve dozları ile ilgili eksiksiz ve doğru bilgiye açıklamalıdır. Hastanın mevcut hastalıkları ilaç seçimi yapıldığı sırada değerlendirilmeli ve böbrek yetmezliği ya da karaciğer olup olmadığından emin olunması gerekmektedir. Gebelik, emzirme durumu ya da hastanın yaşı dikkate alınarak bir tedavi planlaması çok önemli olmaktadır. Bunun yanı sıra yeni bir ilaca başlanıyorsa hastane kullanmakta olduğu ilaçlar ile etkileşimi göz önünde bulundurulmalı ve buna göre bir seçim yapılmalıdır. Hastaya ve hasta yakınlarına kullanılacak olan ilacın ne kadar süreyle ve hangi dozda kullanılacağı açık bir şekilde ifade edilmelidir. Bunun yanı sıra ilaçların olası yan etkileri ya da besinlerle etkileşim ile ilgili bilgi verilmesi de çok önemli olmaktadır. Açılmış ya da ambalajı yırtık ilaçlar alınmamalıdır ve ilaçların son kullanma tarihine dikkat edilmesi gerekmektedir.
Eczacılar ilacın kullanım şeklini reçeteye göre ve doğru bir şekilde hastaya anlatmalıdır ve bunun yanı sıra hasta muadil ilaç verirken bilgilendirilmelidir.
Doktorun ya da eczacının önerisi haricinde ilaçlar kırılarak, çiğnenerek suda çözülerek ya da bölünerek kullanılmamalıdır ve bu durumdan kaçınılması gerekmektedir. Her ilacın buna uygun olarak üretilmediği unutulmamalıdır. Bunu yanı sıra ilaçlar çocukların ulaşamayacağı ve göremeyeceği yerlerde nemden ve ışıktan korunarak ambalaj içerisinde tutulmalıdır.
